Lasershow in de bongerd

De peren zijn weer rijp. En dat weten ook de kraai en de koolmees. Tuinders proberen de vogels te verjagen met lasers en angstkreten.

Langzaam snijdt een groene lichtstraal de ochtendschemer in tweeën. Een kraai krast op, meteen gevolgd door tientallen soortgenoten en kauwtjes. De straal schuift door. Het donker hersluit zich. Nu zonder vogels.

“Mooi. Die zijn zich rotgeschrokken. Dat scheelt weer de nodige kilo’s peren. Nu eens kijken hoe de mezen reageren. Die schijnen er ook doodsbang voor te zijn.”

Het is een vroege septemberochtend als Joost Lommen, onderzoeker bij het Centrum voor Landbouw en Milieu (CLM) door een fruitboomgaard langs de IJssel loopt. De lucht is nog vochtig, de stilte hersteld nu de krakelende kraaien zijn weggevlogen.

Centrum voor Landbouw en Milieu

Lommen doet onderzoek naar methoden om vogels uit fruitboomgaarden te verjagen. Op grond van een enquête onder fruittelers schat het CLM de jaarlijkse schade door vogels op 12,5 miljoen euro. Het overgrote deel daarvan is perenschade. “Vooral telers van Conference-peren hebben veel last. Deze peren zijn zoet en sappig, en mezen, maar ook kraaiachtigen, weten er goed weg mee.”

Het Faunafonds keert jaarlijks 1 tot 2,5 miljoen euro uit. “Lang niet alle fruittelers melden hun schade. Het vergt de nodige administratie en kraaienschade wordt niet vergoed omdat deze vogels bejaagbaar zijn.”

Mezen

De vogels nemen kleine hapjes uit de vruchten. “Mezenhapjes groeien soms nog wel dicht maar blijven vaak zichtbaar’, wijst Lommen op een kurkachtige vlekje, “andere keren groeit de plek uit tot één rottende massa. En dan heb je nog de indirecte schade. Als een beschadiging niet wordt gezien, kan zo’n aangepikte peer tijdens het bewaren tientallen andere doen verrotten.” Opvallend genoeg hebben de mezen en kraaien de peren, en dan vooral de Conference, pas zo’n jaar of tien geleden ontdekt. Dat blijkt ook uit de veel lagere uitkeringen van het Faunafonds. Begin deze eeuw lagen ze tussen de één en ruim twee ton.

Telers zoeken naarstig naar een methode om de vogels te weren. Hun fantasie lijkt onbegrensd. Er wordt cayennepeper over de vruchten uitgespoten, lichtgevende gel op de bomen gesmeerd, mensenhaar verspreid en gevliegerd met papieren roofvogels. Het effect is wisselend, zo blijkt uit een inventarisatie door CLM. De, uit vooronderzoek geselecteerde, vier methoden bekijkt CLM nu nader. De Agrilaser in de boomgaard in Veessen is er een van.

Het idee achter de laser is even simpel als ingenieus. Licht van verschillende golflengten wordt zó gebundeld dat vogels de straal ervaren als een massief object, legt Steinar Henskes van het bedrijf Bird Control Group uit. “Vergelijk het met een snel rijdende auto. Daar vliegen vogels ook voor weg.” De laser is zowel in de schemer als overdag te gebruiken. En inderdaad, de vogels reageren onrustig, ook al is het inmiddels ochtend geworden en is de groene straal alleen nog te zien als die een voorwerp beschijnt. Ook fruitteler Arnold Bosgoed, in wiens boomgaard de laser staat opgesteld, heeft het idee dat de kraaien en kauwen ‘goed reageren’. “Al laat je er maar één opschrikken. Die neemt vanzelf de rest mee. Ik heb de laser laatst een middag uitgezet, en meteen zaten er weer meer kraaien.”

Angstkreten

Hoe het effect op de mezen is, kan Bosgoed nog niet melden. Hij heeft dit jaar, net als verleden jaar, relatief weinig mezen in de boomgaard. “Voor mezen zou je de straal sowieso lager moeten richten. Mezen zitten meer tussen de bomen.”

Mezen reageren zeker, weet Henskes. “We werken ook al jarenlang met handlasers waarmee je door de boomgaard loopt. Vrijwel alle gebruikers melden schrik- en vluchtreacties bij mezen en daarmee minder schade.”

Volgens de drie mannen is de laser betaalbaar – al laat de leverancier zich niet uit over de prijs – en weinig belastend voor de omgeving. “Je moet er natuurlijk niet te lang in kijken, zegt de ontwerper, maar dat moet je bij de zon ook niet doen.”

[…]

Bron: Trouw